तपाइँ यिबेला सुन्ै हुनुहुन्छ सुनौलो एफ ए १०२. २ मेगाहर्ज
Sunday, February 5, 2023
Gurukul Khabar
  • गृहपृष्ठ
  • विशेष
  • विचार/अन्तर्वार्ता
  • मेरो शिक्षा
  • समाचार
    • शिक्षा/स्वास्थ्य
    • राजनीति
    • विश्व
  • प्रदेश
    • प्रदेश नं १
    • प्रदेश नं २
    • बाग्मती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश नं ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • व्यक्ति/संस्था
  • सूचना
    • परीक्षा तालिका
    • परीक्षाफल
  • विविध
    • खेलकुद
    • कला/साहित्य
    • मनोरञ्जन
    • अर्थ
    • अपराध
    • प्रविधि
    • कार्टुन
    • ब्लग
    • फोटो ग्यालेरी
  • Gurukul TV
कुनै परिणाम छैन
सबै परिणामहरू हेर्नुहोस्
  • गृहपृष्ठ
  • विशेष
  • विचार/अन्तर्वार्ता
  • मेरो शिक्षा
  • समाचार
    • शिक्षा/स्वास्थ्य
    • राजनीति
    • विश्व
  • प्रदेश
    • प्रदेश नं १
    • प्रदेश नं २
    • बाग्मती प्रदेश
    • गण्डकी प्रदेश
    • प्रदेश नं ५
    • कर्णाली प्रदेश
    • सुदूरपश्चिम प्रदेश
  • व्यक्ति/संस्था
  • सूचना
    • परीक्षा तालिका
    • परीक्षाफल
  • विविध
    • खेलकुद
    • कला/साहित्य
    • मनोरञ्जन
    • अर्थ
    • अपराध
    • प्रविधि
    • कार्टुन
    • ब्लग
    • फोटो ग्यालेरी
  • Gurukul TV
कुनै परिणाम छैन
सबै परिणामहरू हेर्नुहोस्
Gurukul Khabar
कुनै परिणाम छैन
सबै परिणामहरू हेर्नुहोस्

सबै दलले सत्तालाई केन्द्रमा राखेर विचारलाई विभत्स तरिकाले विकृत बनाउने काम गरे- दाहाल

गुरुकुल खबर गुरुकुल खबर
२०७९ मंसिर २९ मा प्रकाशित
in विचार/अन्तरवार्ता, व्यक्ति/संस्था
सबै दलले सत्तालाई केन्द्रमा राखेर विचारलाई विभत्स तरिकाले विकृत बनाउने काम गरे- दाहाल
28
SHARES
110
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

(२०७९ मंसिर चार गते मुलुकमा आम निर्वाचन सम्पन्न भयो । निर्वाचनको सम्पूर्ण मत परिणाम प्राप्त भइसकेको छ । सार्वजनिक मत परिणाम अनुसार कुनै पनि राजनीतिक दलले बहुमत प्राप्त गर्न सकेनन् । जसका कारण आगामी सरकार कुन दलको नेतृत्वमा बन्छ भन्ने कौतुहलता बढेको छ । सरकार गठनका लागि गणितीय खेल सुरु भइरहेको छ । सरकारका चुनौती, जनमतको परिणामले निर्देश गरेको कार्यभार र व्यवस्थापन, नयाँ बन्ने सरकारप्रति शक्ति राष्ट्रहरु र छिमेकी मुलुकको चासो र सुरक्षालगायतका विषयमा केन्द्रित रहेर प्राध्यापक एवं वरिष्ठ पत्रकार पुरुषोत्तम दाहालसँग गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश : सम्पादक)

० आम निर्वाचनको चुनावी परिणामले ठुला दलप्रति जनतामा वितृष्णा रहेको देखियो, त्यसमा पनि गठबन्धन गरेर गएका दल प्रति अझ जनविश्वास र प्रभाव कम भएको पाइयो । तपाईले चाहिं चुनावी परिणामलाई कसरी विश्लेषण गरिरहनु भएको छ ?
–पहिलो कुरा के हो भने अहिले नेपाली काँग्रेसको नेतृत्वमा बनेको पाँच दलीय चुनावी गठबन्धन सिद्धान्तविहीन थियोे । यसमा समावेश भएका दलको समान विचार र सिद्धान्त थिएन । उनीहरुको एक सूत्रीय लक्ष्य भनेको सत्तामा पुग्ने मात्र हो । अर्को भनेको सिद्धान्तविहीन गठबन्धनको आडमा एमालेलाई कमजोर बनाउनु थियो । यी दुईटा कुरा भन्दा सत्ता गठबन्धनको अन्य कुनै दश र जनताको वर्तमान र भविष्यको नयाँ एजेण्डा नै थिएन ।

० त्यो अवस्थामा त चुनावी गठबन्धन सिद्धान्तहीन नै भयो होइन ?
–एमालेले पनि यी पाँचदलीय गठबन्धनलाई चुनौती दिनका लागि राप्रपादेखि कमल थापासँगसम्म तालमेल ग¥यो । त्यो पनि गैर सिद्धान्त र गैर वैचारिक थियो । जसपासँग एमाले रुष्ट थियो र छ । खासगरी नागरिकताको मुद्दामा । तर, पनि बाध्य भएर जसपा एमालेसँग जोडियो । यस अर्थमा हेर्दा चुनावी गठबन्धन सिद्धान्तविहीन, तर सत्तामा पुग्नको लागि गरिएको थियो । चुनावमा जुन जुन पार्टी जो जोसँग सहभागी भए, चाहे ती जितेका हुन् वा हारेका । सबैले सत्तालाई केन्द्रमा राखेर विचारलाई विभत्स तरिकाले विकृत बनाउने काम गरेका छन । यसमा व्यक्ति भन्दा प्रणाली दोषी रहेको छ ।

० अहिलेको चुनावी गठबन्धनको मकसद हेर्दा सिद्धान्त केही पनि होइन भन्ने देखियो नि हैन ?
–गठबन्धनको मूल उद्देश्य भनेको सिद्धान्तलाई ध्वस्त पार्ने र सत्तामा जाने मात्र हो । यही आधारमा चुनाव भयो । आधार जस्तो छ, परिणाम पनि त्यस्तै नै आउने हो । परिणामको आधारमा सरकार बन्नु प¥यो । यो वहस निरन्तर चलिरहन्छ । यो वहस अभिलेखीकरण भइसकेको छ ।

० अब गठन हुने सरकार र संसदको भूमिका कस्तो होला भन्ने कल्पना गर्न सकिन्छ ?
–अबको संसद खिचडी जस्तै हुन्छ । साना राजनीतिक दल च्याँखे थापेर बसेका छन् । अब उनीहरुको अनेक बार्गेनिङ सुरु हुन्छ । एक सिटदेखि १८ सिटसम्म प्रत्यक्षमा ल्याउने राजनीतिक दल छन्् । यसमा समानुपातिक सिट पनि जोडिन्छ । त्यसले सिट संख्या बढ्छ नै । यो गणित नेपाली काँग्रेस र एमालेका बिचमा पनि हुन्छ । बाँकीको भूमिका आफूलाई कताबाट बढी फाइदा, शुभलाभ हुनसक्छ, त्यतातिर जाने हुन्छ । यो स्वभाविक पनि हो । आम चुनाव सैद्धान्तिक आधारमा भएको भए पो सिद्धान्तको कुरा आउछ । अब जहाँ बढी फाइदा हुन्छ, त्यही जाने उनीहरुको रणनीति रहेको देखिन्छ । यसको अर्थ के हो भने आउने सरकार फाइदा र वेफाइदाको अभ्यास र लेनदेनमा रहने छ ।

० यसबाट देशमा पर्नसक्ने दूरगामी असर रोक्नका लागि दलहरुले चाल्नुपर्ने कदमहरु के हुनसक्छन् ?
–यदि, सांसदको क्रयविक्रयको खेललाई रोक्ने हो र राष्ट्र–जनताका पक्षमा काम गर्ने हो भने अहिले बनेका दुई ठुला दल नेपाली काँग्रेस र नेकपा एमाले मिलेर पाँच वर्ष सरकार चलाउनु पर्छ । यति बेला नेपाली काँग्रेस र एमाले मिल्नु नै सबैभन्दा उत्तम देखिन्छ । अहिलेको निर्वाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउने हो भने योभन्दा उत्तम अरु विकल्प हुन सक्दैन । यसले अहिलेको व्यवस्थालाई संंस्थागत बनाउन र देशलाई सवल बनाउन योगदान गर्छ ।

० नेपाली काँग्रेस निर्वाचनबाट ठुलो पार्टी भएपनि लोकप्रिय मतमा दोश्रो हुनुको कारण के ठान्नु हुन्छ ?
–प्रत्यक्षतर्फ नेपाली काँग्रेस ठुलो पार्टी बनेको छ । तर, लोकप्रिय मत एमालेले बढी प्राप्त गरेको छ । यहाँ एकथरिको भनाइ के छ भने लोकतन्त्र बलियो बनाउन सशक्त प्रतिपक्ष चाहिन्छ भन्ने छ । ठुला पार्टी मिलेर काम गर्नु भनेको पनि एक किसिमले सशक्त प्रतिपक्ष नै हो । यहाँ चेक एण्ड ब्यालेन्स पनि हुन्छ । अरु बाँकीले प्रतिपक्षको भूमिका निर्वाह गर्ने कुरा त छँदैछ । अहिले क्रयविक्रयको खेल रोक्ने हो भने योभन्दा उपयुक्त उपाय अरु हुनै सक्दैन ।

० काँग्रेस–एमाले मिलेर सरकार बनाउने संभावना छ त ?
–यदि एमाले र काँग्रेस नमिल्ने हो भने दुई वटा कुरा गर्नुपर्छ । साना दलले गर्ने क्रयविक्रयको खेललाई रोक्नु पर्छ । यहाँ क्रयविक्रय र बार्गेनिङको खेल बन्द गर्नुपर्छ । यदि तिमीहरुको लक्ष्य बार्गेनिङ मात्र हो भने तिमीहरु हामीसँग जोडिन नआउ भन्न सक्नुपर्छ । यसमा कुनै पनि दलले म प्रधानमन्त्री हुन्छु भनेर च्याँखे थाप्नु पनि हुँदैन । यो रजनीतिक सहमतिका आधारमा हुनुपर्छ । काँग्रेसले पनि एमालेमा जालान भनेर डराउनु हुँदैन । एमालेले पनि काँग्रेससँग मिल्छन् कि भनेर चासो राख्नु पर्दैन । यसो भयो भने मात्र सही तरिकाले काम गर्न सक्छ ।

० युवा नेताहरुले पुरानो पुस्तालाई विस्थापित गर्नुपर्छ भन्ने माग अगाडि सारेका छन, यो तत्काल संभव छ ?
–यो हाँस्यास्पद कुरा हो । अर्को अर्थमा भन्ने हो भने यो तुलनात्मक कुरा हो । हामीले बृद्ध र परिपक्व भनेर जसलाई भनिरहेका छौँ, त्यो कसको आँखामा हो भन्ने बुझ्न जरुरी छ । अहिले नेपाली काँग्रेसमा संसदमा सबैभन्दा कान्छो २९ वर्ष उमेरका योगेश गौचन मनाङबाट निर्वाचित भएर आएका छन्् । उनको आँखामा गगन थापा र विश्व प्रकाश शर्मा बुढा भए । अब गगन र विश्व प्रकाशको आँखामा शशांक, शेखर, विमलेन्द्र र प्रकाशमानहरु बुढा हुन् । यी व्यक्तिको आँखामा रामचन्द्र, शेरबहादुर बुढा हुन् । यो भ्रम छर्ने काम मात्रै हो ।

० यो खेलको अर्थ के हो नि ?
–यसको अर्थ के हो भने आफूभन्दा माथिकालाई कित्ताकाट गरेर सिध्याउने र तलकालाई लोभ देखाउने रहेको बुझिन्छ । बुढालाई हामीले घचेट्यांै, अब तिमीहरुलाई चाडै तान्छौँ । त्यसका लागि तिमीहरुले हामीलाई समर्थन गर भन्ने भ्रम मात्र हो । यो भ्रमबाट पत्रकार र अरु समाज पनि मुक्त हुनुपर्छ । अहिले के भएको छ भने शेरबहादुर, केपी ओली र प्रचण्डले छोड्ने वित्तिकै यो मुलुक सुनौलो यात्रामा अघि बढ्छ भन्ने अनुमान गरिदैछ । यो सत्य होइन । युवा सत्तामा पुग्ने वित्तिकै न नयाँ विहानी आउँछ, न त समृद्धि र चेतना नै । कतिलाई लागेको छ युवा भए भ्रष्टाचार रोकिन्छ र मुलुकमा सुशासन कायम हुन्छ । यो एउटा भ्रम मात्र हो । हामी यसबाट बाहिर आउनु पर्छ ।

० लोकतान्त्रिक अभियान कमजोर बन्दै गएको देखिन्छ, यसलाई जोगाउनका लागि दलहरुले गर्नुपर्ने चाहिं के हो ?
–जन आन्दोलन २०६२÷६३ मा हामीले लोकतन्त्र जिन्दावादको नारा लगाउँदै देशभरी क्याम्पेनिङ ग¥यौं । त्यसवेला म पनि कुनै संस्थामा थिए । दक्षिण एशियाली पत्रकार संगठन साफमा गोपाल थपलिया त्यसको अध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो । यसमा हामी सबै मिलेर यो अभियानलाई उठायौँ । त्यही विषयलाई नरहरि आचार्यले समात्नु भयो । लोकतान्त्रिक गणतन्त्र बारे कृति प्रकाशित गर्नु भयो । बहस भयो । त्यो वेला हामीले उठाएको विषय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र भयो भने के हुन्छ भनेर सोधेका थियौँ । त्यसले सामन्ती सत्ताको पतन हुन्छ । जमिनदारी प्रथा सकिन्छ । शोषणबाट समाज मुक्त हुन्छ भन्ने थियो । अर्को भनेको जनता सार्वभौम हुने कुरा थियो । हामी आफैंले बनाएको संविधान हुन्छ । आदि इत्यादि भनियो । अहिले के भएको छ ? हामीले देखिरहेका छौँ । पन्ध्र वर्ष नाघिसकेको छ । अब यो बिस वर्ष पुग्ने तयारीमा लागेको छ । कता जानु पर्ने मुलुक कतातिर गइरहेको छ ?

० यसमा मुख्य जड र समस्या के ठान्नु हुन्छ ?
–अहिले नेपाली नागरिक खै ! स्वतन्त्र भए ? उनीहरुको सार्वभौमता खै ? हामीले अहंकारी भएर घोषणा गरेको त्यो कुरा अहिले के भयो ? यसरी हामीले सार्वभौमसत्ता सम्पन्न भनिएका नागरिकलाई अहिलेका पार्टीले तिमीहरु कामदार हौँ, मालिक हामी हौँ भनेर मतदान गर्न लगाए । कसैले यो एरिया जति एमालेको, यो क्षेत्र राप्रपाको ठेक्का पनि भने । यो क्षेत्र र यहाँ बसोवास गर्ने जनता माओवादीको ठेक्काभित्र रहेको दावी गरे । अर्को काँग्रेसको ठेक्का घोषित । यो क्षेत्र लोसपा र जसपाको क्षेत्र भन्न पुगे । अर्को क्षेत्र समाजवादीको ठेक्का भयो । यसरी मतदाताको सार्वभौम अधिकार खोस्न पाइन्छ ? यो कित्ताकाट मात्र होइन अंशबण्डा नै हो । कित्ताकाटमा चिरा मात्र बनाइन्छ । अंशवण्डामा तमासुकसमेत गराइन्छ । पार्टी नेतृत्वले तमासुक गरेर सार्वभौम मतदाता अमुक कुनै पार्टीलाई दिन पाइन्छ ?

० दलहरुले गठबन्धनको नाममा चुनावलाई विकृत बनाएको तपाईको भनाई हो ?
–यो कित्ताकाट जमिनदारी र सामन्ती प्रथा भन्दा अरु केही हुन सक्दैन । यसको अर्थ के हो भने हामीले प्राप्त गरेको लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा पनि जमिनदारी प्रथा रहिरहेको छ । यसले नागरिक, मतदाता सार्वभौम होइनन्, हामी नेता सार्वभौम हौँ भन्ने कुरा स्पष्ट भएको छ । यसको अर्थ हामीले जे भन्छौँ तिमीहरुले त्यो मान्नुपर्छ भन्ने तानाशाही लादेको देखियो । नेताले भनेको चिन्ह र उमेदवारलाई मतदान गर्नुपर्ने बाध्यात्मक अवस्थालाई लोकतन्त्र मान्न सकिन्न । यहाँ वैचारिक हिसावले भन्नु ठिक हो । तर, माओवादीले काँग्रेसलाई र काँग्रेसले माओवादीलाई भोट माग्नुलाई वैचारिक मान्न सकिन्न ।

० पार्टीले निर्देश गरेको चिन्हमा मतदान नगर्नेलाई कारवाही गर्नेसम्मका कुरा उठेका छन् नि ?
–यो एक प्रकारको धम्की हो । अहिलेको चुनावको सभा र अन्य प्रचारलाई हेर्नुभयो भने रुख भनेको हँसिया हथौडा हो । हँसिया हथौडा भनेको रुख हो भन्ने किसिम र हिसाबले प्रचार गरियो । नागरिक÷मतदाताको विवेकमा जुन किसिमको प्रहार भयो नि, त्यो लोकतन्त्रको मूल्य विरुद्ध हो । मैले जुन सामन्ती, जमिनदारी प्रथाको कुरा गरेँ । त्यो अझैं बाँकी छ भन्ने उदाहरण यस पटकको निर्वाचन हो ।

० भर्खरै उदाएका नयाँ व्यक्ति सत्ताको नेतृत्वमा आएपनि मुलुकको राजनीतिक र देश विकासमा सुधार हुन्छ भन्ने कुरामा तपाईंको विश्वास दखिएन, यसको कारण ?
–कुनै अमुक व्यक्ति वा दलको विरुद्धमा मेरो भनाइ होइन । म व्यक्तिका विरुद्ध बोल्न रुचाउँदिन । मैले बोल्ने भनेको प्रवृत्तिका विरुद्धमा हो । उदाहरणको रुपमा नेपाली काँग्रेस नै लिऊँ । काँग्रेसमा गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग सिद्धान्त र सत्ताको बिचको लडाइँ अन्य कार्यकर्ताको भइरह्यो । त्यो सिद्धान्त र शक्तिको लडाइँ थियो । गिरिजा सधैं पावरको कुरा गर्ने, हामी सिद्धान्तको । हामी सिद्धान्तबाट जानुपर्छ र सिद्धान्तले मात्र रुपान्तरण संभव छ भन्ने लाइनमा थियौँ । गिरिजाको सोच शक्ति कब्जा गर्नुपर्छ भन्ने थियो । योभन्दा फरक सोच नै थिएन । सिद्धान्तका कुरा गर्ने अनि सबैलाई पेल्नुपर्छ भन्ने थियो । त्यही अनुसारको लिडुल्को लगाउने काम भएको थियो ।

० खोई त गिरिजाको निधन पछि पनि नेपाली काँग्रेस किन सुध्रिन त सकेन ?
–यसका विरुद्ध प्रतिकात्मक रुपले गणेशमान, कृष्णप्रसादले देउवालाई अगाडि सारे । शेरबहादुरले यही आरोप गिरिजालाई लगाए । अहिले शेरबहादुर कहाँ, कुन सिद्धान्त र सोचमा छन्् ? अहिलेका युवा तन्नेरीले शेरबहादुरलाई यही आरोप लगाएका छन्् । अब आउने युवाले पनि यही गर्छन् । कारण के हो भने यो लिगेसी एक पुस्ताबाट अर्कोमा सर्दै आएको छ । यो चुनौतीपूर्ण छ । यसको अन्त्य गर्न कसैले सक्दैन । यो भनेको व्यक्तिको होइन प्रवृत्तिको पुस्तान्तरण हो । संचार माध्यममा पनि युवाले केही गर्छन् भन्ने भ्रम रहस्यमय तरिकाले छरिएको छ । यस्तो प्रवृत्ति बोकेर परिवर्तन संभव हुँदैहुँदैन ।

० विगतमा रत्नपार्कमा चटकेले देखाउने चटक जस्तै यतिखेर मुलुकको राजनीति भइरहेको छ, निरन्तर शक्ति र सत्तामा रहन खेलिने फोहोरी खेलको अन्त्य कहिले होला ?
–हो, पहिला रत्नपार्कमा औषधि बेच्ने चटकेले एउटा सिसाको बोटलमा औषधि नामको रातोझोल राखेर गानो गोला, टाउको दुख्ने, आँखा पोल्ने, हातगोडा झम्झमाउने औषधि बेचे जस्तै भयो मुलुकको राजनीति चल्दैछ । चटक रमाइलो त हुन्थ्यो तर एउटा झोलले सबै रोगको निदान गर्ने कुरा बेकार थियो । त्यहाँको रमाइलो के हो भने नयाँ आवाज निकालेर बोलेको र डमरुको ध्वनि मिठो हुन्थ्यो । औषधि किन्नेले आठ आना गुमाउथे । रोग उस्तै हुन्थ्यो । त्यो हेर्न र सुन्नमा आनन्द त हुन्छ । तर त्यसले निराकरण गर्न सक्दैन । यो खेल हेर्नमा समय पनि लामो नै बित्थ्यो । तर, समय बितेको पत्तो हुँदैन थियो । कहिलेकाहीँ हाम्रो कक्षा चटक हेरेर नै बित्थ्यो । अहिलेको युवा मोह पनि त्यस्तै हो । यो भ्रम हो ।

० अहिलेको चुनावी परिणामले थप अस्थिरता ल्यायो भनिन्छ, अबको राजनीति कतातिर जाला ?
–यसलाई अस्थिरता ल्यायो भनेर भन्न अलि मिल्दैन । चुनावी परिणाम जरो खराब भएका कारण यो परिणाम पनि त्यस्तै आएको हो । अबमाथि मिलेर देशलाई सही बाटोमा लैजाऊँ भनेर नेतृत्वले सोच्यो भने सही हुन सक्छ । त्यसका लागि सत्ता संघर्षको कुरा त्याग्नु पर्छ । यसले मुलुक र प्रणालीप्रतिको विश्वासनीयताको अन्त्य हुन्छ । परिवर्तनका लागि केही योगदान गर्नुपर्छ । राष्ट्र र जनहितका लागि साना दलले पनि बहुमतका लागि फलानो दललाई समर्थन गर्छौं भन्नुपर्छ । यसमा हामी पाँच वर्षसम्म लेनदेनको कुनै कुरा गर्दैनौँ भन्नु पर्छ । या त ठूला दलले एकदमै नयाँ ऊर्जाका साथ आएको पार्टीलाई सरकार बनाउ हामी समर्थन गर्छौं भन्नुपर्छ ।

० नेपाली काँग्रेसमा युवा नेताहरु निर्वाचित भएर आएका छन, उनीहरुबाट आशा गर्न सकिदैन ?
–भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनमा नेपाली काँग्रेसका केही युवा नेताहरु त निर्वाचित भए । तर, उनीहरुको पनि कुनै प्रभाव देखिएन । प्रभाव देखिएको भए समानुपातिकमा काँग्रेसलाई ४० लाख मत आउनु पर्ने हो । गगनले आफू प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार भएको चुनावपूर्व नै घोषणा गरेका थिए । खै त त्यो अनुसारको जनविश्वास ? त्यसैले मैले प्रभाव देखिएन भनेको हुँ ।

० राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले अरु दलको तुलनामा बढी नै प्रगति गरेको र आशा जगाएको देखियो नि होइन ?
–हो, एउटा युवाले नेतृत्व गरेको पार्टीले पाँच महिनामा यो परिणाम ल्याउनु भनेको सुखदायी कुरा हो । यसलाई प्रभावको रुपमा हेर्न र मान्न सकिन्छ । जुन पार्टीको लक्ष्य, सिद्धान्त, विचार र पार्टी संगठन मुलुकभर विस्तार भइसकेको पनि छैन । उम्मेदवार पनि सबै नयाँ छन्् । उनीहरुलाई मतदाताले खासै चिनेका पनि थिएनन् । तर, पनि माओवादी पार्टीको हाराहारीमा सिट आयो । माओवादी २०६३ देखिको राष्ट्रिय पार्टी हो । उसको हाराहारीमा आउनु भनेको सन्देश के हो ? त्यो हामीले बुझ्नु पर्छ । पुराना दल र अनुहारबाट अब केही हुँदैन भन्ने यो संकेत पनि हुन सक्छ । तर, परीक्षण हुन भने बाँकी नै छ ।

० ठुला राजनीतिक दलले त स्वतन्त्र पार्टीको उदयलाई मनपराएको देखिंदैन, सो पार्टीको उदय हुनु भनेको हाम्रा दुई छिमेकी मुलुकका बिचको राजनीतिक सन्तुलन बिग्रनसक्ने आंकल गरिदैछ नि ?
–अँ, मलाई यो कुराले छोयो । यो प्रश्नमा मेरो प्रतिप्रश्न छ । यो कुनै व्यक्ति विशेष लक्षित पनि हैन । नेपालको १८७२ मा सुगौली सन्धि पछिका ठुला राजनीतिक घटना र प्रधानमन्त्री, मन्त्री फेर्ने काममा नेपालका नेताले स्वतन्त्र रुपमा गर्न सक्दैनन् । यो कोही कसैले भन्न सक्ने अवस्थामा पनि छैनन् । अनि मात्र रविलाई हुँदैन भन्न सकिन्छ । यहाँ छलफल गर्न सजिलो छ । राष्ट्रवादी हुन पनि सजिलो छ । यहाँ कुर्सीमा बसेर भन्न सजिलो छ । तर काम गर्न गाह्रो छ । आजको दिनमा नेपालको राजनीति आत्मनिर्भर हुन सकेको छैन । को कहाँ कोसँग उठबसमा छ भन्ने सबै कुरा सबैलाई थाहा भएकै विषय हो । अहिलेका कुनै पनि नेतासँग आफ्नो देशको राजनीतिक निर्णय आफै गर्ने हैसियत छैन ।

० तपाईले माथि निर्वाचन प्रणालीमाथि प्रश्न उठाउनु भएको थियो, निर्वाचनमा भएको यथार्थ खर्च सार्वजनिक भए के होला ?
–चुनावमा भएको खर्च रकम कहाँबाट आयो र कसरी खर्च भयो भन्ने विषयको यथार्थ विवरण कुनै पनि राजनीतिक दल र उमेदवारले पेश गर्नै सक्दैनन् । यो मेरो दावा हो । रविन्द्र मिश्रले मलाई चुनावी खर्च पुग्यो, अब पर्दैन भने । खर्च विवरण पनि उनले पहिला नै बुझाए । चुनावको वेलामा व्यक्ति वा दललाई कति अर्ब रुपैयाँको चन्दा कहाँबाट आयो ? कुन संस्था वा क–कसले सहयोग गरे ? कति सहयोग गरे ? त्यो खर्च कहाँ र कसरी भयो ? र, किन गरियो भन्ने प्रश्न उठनु स्वभाविक हो । यी कुरा पारदर्शी नभएसम्म कसैको कुरा पत्याउनु पर्दैन । यहाँ जनता र मतदातालाई ढाँटेर बेइमानी गरिदैछ । कसैले पनि आफ्नो आम्दानीको सबै स्रोत खुलाएर भन्न सक्दैनन् ।

० काँग्रेसका एकजना नेताले त विगतमा चुनावी खर्चबारे मुख नै खोल्नु परेको थियो नि होइन ?
–नेपाली काँग्रेका पूर्व महामन्त्री डा. शशांक कोइरालाले भनेको एउटा कुरालाई उदाहरण लिऊँ । उनले २०६४ सालमा भएको संविधान सभा निर्वाचनमा रु. ८० हजार खर्च गरेको बताएका थिए । २०७० मा रु. ३ करोड खर्च भयो भनेका छन । त्यसैगरी २०७४ सालमा भएको आम निर्वाचनमा रु. ६ करोड खर्च भयो भनेर खुल्ला रुपमा बताएका थिए । यो सार्वजनिक रुपमा भनिएको कुरा हो । मैले त त्यो बेला नै छानविन गर्नुपर्छ भनेको हुँ । यस्तो संवेदनशील विषयलाई निर्वाचन आयोग र सम्पत्ति शुद्धीकरण आयोगले खोजविन गरेर कारवाही गर्नुपर्ने हो । तर, गरेन । यो काँग्रेस–कम्युनिस्टको कुरा होइन सुशासनको कुरा हो ।

० पार्टीभित्र भ्रष्टाचार मौलाएका कारण व्यवस्था कमजोर भएको तर्क धेरैले गर्न थालेका छन्, तपाईंको अनुभव र भोगाइ के छ ?
–हिजो सत्ता निरंकुश भयो भन्ने थियो । अहिलेको अवस्था हे¥यो भने के देशमा सुशासन देख्न सकिन्छ त ? आफूभित्र असहमत हुनेलाई पार्टीमा ठेगान लगाउने त भइरहेकै छ । भ्रष्टाचारको कुरा नै नगरौँ । यो भन्दा ना¨ो र कुरुप हुने अवस्था अब छैन । पार्टीको महाधिवेशन र निर्वाचनलाई हेर्ने हो भने यो कुरा प्रष्ट हुन्छ । मैले पचास वर्ष काँग्रेससँग जोडिएर काम गरें । जेलनेल भोगियो । पत्रकारिता गर्दा धेरै पत्रकारले अनावश्यक दुःख पाए । मैले पनि पाएँ । सत्य के हो भने पात्र फेरिए । तर, भ्रष्ट प्रवृत्ति फेरिएन ।

० मन्त्री गोकुल बाँस्कोटाले ७० करोडको आरोप लागेपछि छानविन गर्न सहजता हुने भन्दै नैतिकताको आधारमा राजीनामा दिए, तर त्यसपछिका नेताहरुले त्यस्तो आँट किन गरेका छैनन ?
–हो, उनले राजीनामा गरे । एउटा जिम्मेवार व्यक्तिले गर्नुपर्ने काम यही हो । म यो कामको प्रशंसा गर्छु । उनले मैले गलत गरेको छु भने त्यसको खोजी गरेर पुष्टि गरी कारवाही गर भनेका थिए । यस्तै विषयमा कृष्णबहादुर महराले राजीनामा गरेनन् । उनले रु. ५० करोड सांसद किन्नका लागि चीनको बिजनेस कम्युनिटीसँग प्रस्ताव गरेका थिए । आफूले बोलेको स्वीकार गरे । तर राजीनामा गरेनन् । यो नैतिकताको प्रश्न हो । शैलजा आचार्यले भ्रष्टाचारको जालो तोड्न मैले सकिन भनेर राजीनामा दिइन् । लोककृष्ण भट्टराईले आयल नियमको अध्यक्ष हुँदा यहाँको कमिसन दरवारसम्म पुग्छ भनेर भाषण गरे । त्यो समय सिपी मैनाली आपूर्ति मन्त्री थिए । सिपीलाई दरवारले मन्त्री खाने कि भट्टराईलाई हटाउने भनेर सोधे । भट्टराईले यो कुरा थाहा पाएर राजीनामा दिए । सचिवले मन्त्रीको नाम लिएर भ्रष्टाचार गरेको विषयलाई लिएर बलदेव मजगैयाँले मलाई भ्रष्ट सचिव चाहिदैन भनेर राजीनामा नै दिए । नैतिकताको प्रश्न उठेपछि जो सुकै होस् राजीनामा दिनुपर्छ ।

० फरक प्रसंग, नेपालको राजनीतिमा अमेरिका र युरोपियन युनियनको स्वार्थ जोडिएको चर्चा हुने गर्छन् नि ?
–हो, युरोपियनका यहाँ दुईवटा स्वार्थ जोडिएका छन्् । पहिलो भनेको धर्मसँग जोडिएको स्वार्थ हो । त्यो क्रिश्चियनका लागि चर्च बनाउने कुरा छ । अर्को भनेको राजनीतिक स्वार्थ हो । भारतसँग पनि सुरक्षा र राजनीतिक स्वार्थ छ । धर्म निरपेक्षता र राजा उसको प्राथमितामा छ । अर्को भनेको आफ्नो निर्णय लागू गर्ने हो । त्यो गरिरहेको छ । त्यही भएर जो सत्तामा गएपनि निर्णायक उही हुन्छ । चीनको आफ्नै स्वार्थ छ । ऊ एक प्रकारले भन्ने हो भने महाशक्ति राष्ट्र पनि हो । तिब्बत नेपालसँग जोडिएको संवेदनशील क्षेत्र छँदैछ । त्यहाँ उनीहरुको दृष्टि चनाखो छ । नेपालको कोही यो क्षेत्रमा नखेलोस् बरु आफ्नो छत्रछायाँमा रमाओस् भन्ने उसको स्वार्थ छ । अमेरिकनहरुको स्वार्थ के छ भने एशियामा दुईवटा महाशक्ति हुने तयारीमा छन्् । यसो हुनाले खेल त बढ्दै गइरहेको छ ।
साँघु साप्ताहिकका लागि बोधराज पौडेल र रामहरि चौलागाईंले दाहालसँग गरेको कुराकानी

प्रतिक्रिया लेख्नुहोस्:-

सम्बन्धित समाचार

सिडेन कास्कीको दोश्रो अधिवेशन सम्पन्न, सभापतिमा संजय राज

सिडेन कास्कीको दोश्रो अधिवेशन सम्पन्न, सभापतिमा संजय राज

२०७९ माघ २१ मा प्रकाशित
लोक तथा दोहोरी गित प्रतिष्ठान गण्डकीको अध्यक्षमा कार्की, कांग्रेस निकट कलाकारको बर्चस्व

लोक तथा दोहोरी गित प्रतिष्ठान गण्डकीको अध्यक्षमा कार्की, कांग्रेस निकट कलाकारको बर्चस्व

२०७९ माघ १९ मा प्रकाशित
कांग्रेसका केही वडाध्यक्ष र  केही कर्मचारीको मात्र साथ लिएर सफलता पाउलान त पोखराका मेयर धनराजले ?

कांग्रेसका केही वडाध्यक्ष र केही कर्मचारीको मात्र साथ लिएर सफलता पाउलान त पोखराका मेयर धनराजले ?

२०७९ माघ १८ मा प्रकाशित
कांग्रेस महाधिवेशन प्रतिनिधि अमृतको अन्त्येष्टि, श्रद्दान्जली दिन सैयौ नेता कार्यकर्ता पार्टी कार्यालयमा

कांग्रेस महाधिवेशन प्रतिनिधि अमृतको अन्त्येष्टि, श्रद्दान्जली दिन सैयौ नेता कार्यकर्ता पार्टी कार्यालयमा

२०७९ माघ १८ मा प्रकाशित
कार्यविधिमा उल्लेख गरिएको प्रक्रिया बाध्यात्मक नभई ऐच्छिक रहेको सरकारी वकिल रेग्मीको तर्क

राहदानीको विषयमा रविलाई कसैले पनि जोगाउन सक्दैन- महान्यायाधिवक्ता पोखरेल

२०७९ माघ १८ मा प्रकाशित
आत्मदाह गरेका प्रेम प्रसाद आचार्यकी श्रीमती नानुकाे खातामा एक हप्तामै दुई कराेड चाैतिस लाख

आत्मदाह गरेका प्रेम प्रसाद आचार्यकी श्रीमती नानुकाे खातामा एक हप्तामै दुई कराेड चाैतिस लाख

२०७९ माघ १८ मा प्रकाशित

सर्वाधिक पढिएका

आयोजक पोखरा महानगर नै ह्विलचेयर बाँस्केटबलको विजेता
खेलकुद

आयोजक पोखरा महानगर नै ह्विलचेयर बाँस्केटबलको विजेता

२०७९ माघ २१ मा प्रकाशित
कांग्रेसलाई बाइपास गरेर एमाले नेतृत्वको गण्डकी प्रदेश सरकार न त चल्न सक्छ न त टिक्न सक्छ -कांग्रेस संसदीय दलका नेता पाण्डे
राजनीति

कांग्रेसलाई बाइपास गरेर एमाले नेतृत्वको गण्डकी प्रदेश सरकार न त चल्न सक्छ न त टिक्न सक्छ -कांग्रेस संसदीय दलका नेता पाण्डे

२०७९ माघ २१ मा प्रकाशित
सिडेन कास्कीको दोश्रो अधिवेशन सम्पन्न, सभापतिमा संजय राज
विशेष

सिडेन कास्कीको दोश्रो अधिवेशन सम्पन्न, सभापतिमा संजय राज

२०७९ माघ २१ मा प्रकाशित
प्रचण्डले विश्वासको मत लिएको एक महिना नपुग्दै सत्तारूढ गठबन्धन फुटको सँघारमा
राजनीति

प्रचण्डले विश्वासको मत लिएको एक महिना नपुग्दै सत्तारूढ गठबन्धन फुटको सँघारमा

२०७९ माघ २१ मा प्रकाशित
गृहमन्त्री रवि लामिछानेको सांसद पद खारेज गर्न सर्वोच्चले जारी गरेको पाँच कारण
राजनीति

रविलाई गृह मन्त्रालयमा फर्कन संविधानको व्यवस्था बाधक हुने, राजनीतिक समीकरण मिलाउन मागेको पद दिएर संविधान र कानुन ‘ध्वस्त’ बनाइने खतरा

२०७९ माघ २० मा प्रकाशित
लोक तथा दोहोरी गित प्रतिष्ठान गण्डकीको अध्यक्षमा कार्की, कांग्रेस निकट कलाकारको बर्चस्व
कला/साहित्य

लोक तथा दोहोरी गित प्रतिष्ठान गण्डकीको अध्यक्षमा कार्की, कांग्रेस निकट कलाकारको बर्चस्व

२०७९ माघ १९ मा प्रकाशित

गोल्डेन मिडिया ग्रुप प्रा.लि
दर्ता नं. 176654/074|75
सूचना विभाग दर्ता नं. ३११६-२०७८/७९
.........
कार्यालय: 
धवल मार्ग (जिरो कि.मी.) पोखरा -०५
गण्डकी प्रदेश, कास्की
सम्पर्क: 061-531533
सम्पर्क कार्यालय:
बसुन्धरा चोक, काठमाण्डु
फोन नं. 01-4985552

अध्यक्ष/संचालक : गंगाधर पराजुली
निर्देशक : ऋषिराम काफ्ले
सम्पादक : रीता गुरुङ

Email: [email protected]
सम्पर्क : +977 9856022332

Pages

Home Blog Our Team
Contributors
About us Terms of use
Sitemaps
Advertisement Privacy

Navigation


गृहपृष्ठ  शिक्षा/स्वास्थ्य  मेरो शिक्षा 
विचार/अन्तर्वार्ता समाचार  राजनीति 
प्रदेश नं. १  प्रदेश नं. २  बाग्मती प्रदेश 
गण्डकी प्रदेश लुम्बिनी प्रदेश कर्णाली प्रदेश
सुदूरपश्चिम प्रदेश व्यक्ति/संस्था सूचना/जानकारी
परिक्षा तालिका परीक्षाफल  विश्व 
खेलकुद  कला/साहित्य मनोरञ्जन 
अर्थ अपराध प्रविधि
कार्टून  ब्लग फोटो ग्यालेरि 
Gurukul TV  English   

गुरुकुल खबर डटकम © 2021, सर्वाधिकार सुरक्षित  |  Site By : MPG Solution

कुनै परिणाम छैन
सबै परिणामहरू हेर्नुहोस्
  • About us
  • Advertise
  • Blog
  • Contributors
  • Home
  • Our Team
  • Privacy Policy
  • Site Maps
  • Terms of use

© 2023 Gurukul Khabar - Designed by MPG Solution.