काठमाडौं । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)ले आफ्नै नेतृत्वमा सरकार गठनका लागि सबै विकल्प खुल्ला राख्ने निष्कर्षमा पुगेको छ ।

पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वमा सरकार निर्माणका लागि संसद्मा रहेका सबै दलस“ग खुला रूपमा छलफल एवं सहकार्यका लागि सबै विकल्प खुला राख्ने निष्कर्षमा माओवादी केन्द्र पुगेको हो ।

कोटेश्वरस्थित पेरिसडाँडा पार्टी केन्द्रीय कार्यालयमा शनिबार बसेको पदाधिकारी बैठकले प्रचण्डकै नेतृत्वमा सरकार गठन गर्न सबै राजनीतिक दलस“ग छलफल गर्ने निर्णय गरेको हो ।

हालै सम्पन्न प्रतिनिधि तथा प्रदेशसभा सदस्य निर्वाचन, सरकार गठनलगायत विषयमा छलफल गर्न बसेको बैठकले यस्तो निर्णय गरेको हो । माओवादी केन्द्र उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराले सबै विकल्पमा छलफल गरेर पार्टीकै नेतृत्वमा सरकार गठन गर्न तयार रहेको बताए । सत्तारूढ पाँच दलीय गठबन्धन नछोड्ने तर पार्टी नेतृत्वमा सरकार गठनका लागि अन्य दलस“ग समेत छलफल गर्ने निर्णय भएको उनले जानकारी दिए ।

‘निर्वाचनको प्रारम्भिक समीक्षा गरियो । अपेक्षा गरिएअनुसार हामीले संघमा सिट हासिल गर्न सकिएन भन्ने समीक्षा भयो । समग्रमा सबै परिणाम आएपछि मात्रै गर्ने कुरा गरियो,’ महराले भने, ‘बनाएको गठबन्धन छोड्ने निर्णय गरिएको छैन । र, अन्य विकल्प पनि खुला राखिएको छ । विभिन्न विकल्पमा जान सकिन्छ । तर, पुरानो गठबन्धन छोड्ने, तोड्ने निर्णय पनि गरिएको छैन ।’

माओवादी केन्द्रले अध्यक्ष प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सत्तारूढ गठबन्धनमा दबाब पुग्ने निष्कर्षसहित सरकार गठनका लागि निष्कर्षमा पुगेको हो ।

माओवादी केन्द्रको निर्णयस“गै सत्तारूढ नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एकीकृत समाजवादी)स“ग मात्रै नभई नेकपा (एमाले), जसपालगायत दलस“ग समेत सरकार निर्माणका लागि छलफल गर्नेछ ।

केही दिनअघि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, उपाध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङसहितका शीर्ष नेताले आगामी दिन मिलेर अगाडि बढ्न आग्रह गरेका थिए ।

बैठकमा प्रचण्डले प्रदेशको परिणामप्रति खुसी व्यक्त गर्दै प्रतिनिधिसभाको परिणामाप्रति भने असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन् । प्रदेशको परिणाम सन्तोषजनक रहे पनि प्रतिनिधिसभाको अनपेक्षित रहेको निष्कर्ष प्रचण्डले बैठकमा राखेको पार्टीका सचिव गणेश साहले बताए ।
‘प्रदेशतर्फको परिणाम हेर्दा सन्तोषजनकै छ ।

प्रतिनिधिसभामा हामी नराम्ररी किन खुम्चियौं, निर्मम समीक्षा र सुधार खाँचो छ,’ बैठकमा प्रचण्डले भने । प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा माओवादी केन्द्रले प्रत्यक्षतर्फ १७ सिट जितेको छ भने सात प्रदेशसभामा प्रत्यक्षतर्फ ५३ सिटमा विजयी भएको छ ।

प्रचण्डले सम्बोधन गरेपछि चुनावी परिणामसहित सरकार गठनका सम्भावना’bout वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ, महासचिव देव गुरुङ, उपमहासचिव पम्फा भुसालले धारणा राखे ।

श्रेष्ठले अहिलेको निर्वाचनबाट माओवादीले अपेक्षा गरेअनुसार परिणाम ल्याउन नसकेको बताउ“दै गम्भीर समीक्षा हुनुपर्नेमा जोड दिए । पार्टी एवं गठबन्धनभित्रैबाट सोचेजस्तो सहयोग नपुगेको निष्कर्ष उनको छ ।

महासचिव गुरुङले प्रतिनिधिसभाको परिणाममा अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिको हात रहेको टिप्पणी गरे । ‘पार्टीको अवस्थामा खुम्चिनुमा आन्तरिक कारण पनि छन् तर यसमा अन्तर्राष्ट्रिय शक्तिको भूमिका’bout पनि निर्मम समीक्षा हुन आवश्यक छ,’ उनले भने ।

उपमहाचिव भुसालले गठबन्धनबाट अपेक्षित सहयोग नभएको दुखेसो गरेकी छन् । गुरुङ र भुसाल दुवै प्रतिनिधिसभा सदस्यमा पराजित उम्मेदवार हुन् ।

‘हामी खुम्चिनुमा गठबन्धन दलले सहयोग नगर्नु पनि प्रमुख कारण हो । चुनाव असाध्यै महँगो हुँदै गएको छ, अगामी दिन निर्वाचन प्रणाली’bout समेत निर्णय गरी अगाडि बढ्नुपर्ने हुन्छ,’ उनले भनिन् ।

बैठकमा सबै पदाधिकारी आफ्नो धारणा राख्न बाँकी रहेकाले पदाधिकारी बैठक आज आइतबार दिउँसो २ बजे पुनः बस्दै छ ।

एमाले–माओवादी बन्ला ?

माओवादी केन्द्रले सरकार निर्माणका लागि सबै विकल्प खुला राख्ने निर्णय गरेसँगै वर्तमान सत्ता गठबन्धन भत्किने र नयाँ गठबन्धन बन्न सक्ने संकेत देखिएको छ ।

यदि सत्ता गठबन्धनबाटै सरकार बनाउने माओवादीको चाहना पूरा हुन्थ्यो भने यस्तो निर्णय हुँदैन्थ्यो । तर, सत्तारूढ दलमा रहेका दललाई दबाब दिन पनि यस्तो निर्णय भएको हुनसक्छ । यद्यपि, कांग्रेसले माओवादीलाई समर्थन नगरेको अवस्थामा माओवादीले एमालेस“ग मिलेर सरकार बनाउने निश्चितजस्तो देखिन्छ ।

माओवादी केन्द्रको निर्णयसँगै सत्ता समीकरण बदलिने सम्भावना बढेको छ । गठबन्धन भत्किएर नयाँ गठबन्धनसमेत बन्न सक्ने स्पष्ट संकेत माओवादीको निर्णयको गरेको छ ।

संसद्को तेस्रो ठूलो दल माओवादी पहिलो ठूलो दल कांग्रेस र दोस्रो दल एमाले जोस“ग समेत मिलेर साना दललाई सहमतिमा ल्याई आफ्नै नेतृत्वमा सरकार गठन गर्न कुनै पनि हद पार गर्न सक्ने देखिन्छ ।

शनिबार अबेरसम्म प्रत्यक्षतर्फका १ सय ६५ मध्ये १ सय ६२ सिटको अन्तिम परिणाम आइसकेको छ । तीन सिटको गणना जारी छ । जहाँ दुई स्थानमा कांग्रेसले १ स्थानमा माओवादीका उम्मेदवारले अग्रता लिइरहेका छन् ।

यही अग्रता अन्तिमसम्म कायम राखे कांग्रेसको सिट ५७ र माओवादीको १८ पुग्नेछ । एमालेले ४४ स्थानमा जित हात पारिसकेको छ ।
एकीकृत समाजवादीले १०, जसपा, राप्रपा र राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले ७–७ सिट जितेका छन् । लोसपाले ४, नागरिक उन्मुक्तिले ३, नेमकिपा र जनमोर्चाले एकएक तथा ५ जना स्वतन्त्र छन् ।

समानुपातिकतर्फको अन्तिम परिणाम आउन बाँकी छ । यद्यपि, सात पार्टीले ‘थ्रेसहोल्ड’ कटाइसकेकाले यी सात पार्टीले पाउने सम्भावित सिट संख्या सबैभन्दा धेरै पाएको एमालेले कम्तीमा ३४, कांग्रेसले ३२, माओवादी केन्द्रले १५, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले १४, राप्रपाले ७, जसपा र जनमतले ४–४ सिट पाउने सम्भावना छ । यद्यपि, १–२ सिट तलमाथि हुनसक्छ ।

यसअनुसार कांग्रेसको जम्मा सिट ८९, एमालेको ७८, माओवादीको ३२, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको २१, राप्रपाको १४, जसपाको ११ र जनमतको ५ सिट हुनेछ । यस आधारमा एमाले र माओवादीबीच सहकार्य भए र अन्य केही साना दललाई मिलाउन सकियो भने सरकार बन्न सक्ने अवस्था छ ।

सरकार बनाउन कम्तीमा १३८ सिट

एमालेको ७८, माओवादीको ३२, राप्रपाको १४, जसपाको ११ सिट गरेर १ सय ३५ सिट हुने देखिन्छ । सरकार बनाउन कम्तीमा १ सय ३८ सिट हुनुपर्छ । त्यसैले यो गठबन्धनलाई बहुमतका लागि राष्ट्रिय स्वतन्त्र, एकीकृत समाजवादी, नागरिक उन्मुक्ति पार्टी वा स्वतन्त्र सांसदमध्ये केहीको आवश्यक पर्छ ।

एमाले र माओवादीको नयाँ बन्ने गठबन्धनले यीमध्ये केहीलाई आफ्नो गठबन्धनमा समर्थन जुटाउन सक्यो भने सरकार बनाउन सजिलो नै छ । एमाले र माओवादीको नयाँ गठबन्धन बनेसँगै साना दल एवं स्वतन्त्रतर्फका सांसद तानातानमा पर्ने देखिन्छ ।

नेपाल र खड्काबीच छलफल
एकीकृत समाजवादी अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल र कांग्रेसका उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काबीच सरकार निर्माण’bout छलफल भएको छ ।

निर्वाचन समीक्षास“ग अगामी दिन गठन हुने सरकार’bout छलफल भएको खड्काको सचिवालयले जनाएको छ । पछिल्लो समय सरकार गठनका लागि शीर्ष नेता आन्तरिक छलफल तीव्ररूपमा गरिरहेका छन् ।

प्रमुख दलका शीर्ष नेताका साथै उनीहरू निकटका नेताहरू आन्तरिक छलफलमा जुटेका छन् । केही दिनअघि प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा, प्रचण्ड, नेपालबीच छुट्टाछुट्टै छलफल भएको थियो । बालुवाटारमा छलफलपश्चात् प्रचण्ड र नेपालबीच समेत सरकार गठन’bout छलफल भएको थियो ।

लगतै प्रचण्ड, नेपाल, डा. बाबुराम भट्टराईसहितका नेताले डिल्लीबजार जेलमा रहेका उन्मुक्ति पार्टीका संस्थापक रेशम चौधरीलाई छुट्टाछुट्टै भेटघाट गरी सरकार निर्माणका लागि सहयोग गर्न आग्रह गरेका थिए । सो सूचना सार्वजनिक भएपछि चौधरीलाई देउवा निकट नेतासमेत भेट्न पुगेका थिए ।

उता, कांग्रेस सभापति देउवाकै नेतृत्वमा सरकार निर्माणका लागि दौडधुपमा रहेका कांग्रेस पूर्वउपसभापति विमलेन्द्र निधिले जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा. सिके राउतलाई देउवासँग भेट गराई सरकारमा सहभागी हुन सहमत गराइसकेका छन् ।

सरकार गठनको दौडधुपमा रहेका प्रचण्डले डा. भट्टराईसँग नियमित छलफल गर्दै सहमति जुटाउने प्रयास जारी राखेका छन् । प्रचण्डको दौडधुप देखेर देउवाले स्वतन्त्र पार्टीका अध्यक्ष रवि लामिछानेलाई भेटेर सरकारमा सहभागी हुन र सहयोग गर्न आग्रह गरिसकेका छन् ।